ทางม้าลาย ถือเป็นเครื่องหมายจราจรที่เกี่ยวข้องกับทั้งผู้ขับรถและคนเดินเท้า ซึ่งถูกใช้เป็นสากลทั่วโลก แต่กลับเป็นหนึ่งในสิ่งที่ถูกละเลยมากที่สุด ทั้งคนขับรถบนท้องถนนที่ไม่ยอมจอดให้คนข้าม และคนเดินข้ามถนนที่ไม่ยอมข้ามทางม้าลาย (รวมทั้งสะพานลอย) ทำให้เกิดอุบัติเหตุครั้งแล้วครั้งเล่า วันนี้เราจึงจะพาไปทำความรู้จักกับที่มาและสิ่งต่าง ๆ เกี่ยวกับทางม้าลายที่ทุกคนควรรู้กัน

ทางม้าลาย (Pedestrian Crossing) ได้ถือกำเนิดขึ้นเป็นครั้งแรกที่ประเทศอังกฤษในปี ค.ศ. 1934 โดยในตอนนั้นยังไม่มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการ มีลักษณะเป็นเส้นตรงสลับช่องในแนวขวางเหมือนอย่างที่เราเห็นในทุกวันนี้ เพื่อให้คนใช้ข้ามถนน แต่ในช่วงแรกจะเป็นการทดลองใช้หลากหลายสี มีทั้งเส้นสีเหลือง-น้ำเงิน หรือสีขาว-แดง หลังจากนั้นในปี ค.ศ. 1951 ก็ถูกปรับมาใช้เป็นสีเดียวกันหมดคือสีขาว-ดำ พร้อมทั้งตั้งชื่อเรียกว่า Zebra Crossing ซึ่งเป็นที่มาของชื่อภาษาไทยว่า “ทางม้าลาย” ก่อนที่จะเริ่มถูกนำไปใช้แพร่หลายในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก

ประโยชน์หลัก ๆ ของทางม้าลายก็คือ เป็นทางสำหรับให้คนใช้เดินข้ามถนนอย่างปลอดภัย โดยมีกฎและข้อบังคับให้รถที่วิ่งบนท้องถนนต้องชลอความเร็วก่อนถึงทางม้าลาย และหยุดรถเพื่อให้คนข้ามถนน รวมทั้งคนข้ามก็ต้องใช้ทางม้าลายในการข้ามถนนด้วย นอกเสียจากว่าใกล้เคียงบริเวณนั้นจะไม่มีทางม้าลายหรือสะพานลอยอยู่เลย

นอกจากนี้ทางม้าลายบางแห่งที่คนพลุกพล่านจะมีไฟสัญญาณสำหรับคนข้ามด้วย โดยไฟแดงจะหมายถึงให้คนหยุดรอข้าม เมื่อไฟเขียวแล้วรถจะต้องหยุดเพื่อให้คนสามารถเดินข้ามได้ แต่ถ้าหากไฟสีเขียวกระพริบขณะที่กำลังข้าม ให้รีบเดินข้ามจนถึงอีกฝั่งก่อนที่ไฟจะกลายเป็นสีแดง

ถึงแม้ว่าจะมีสิ่งที่เรียกว่าทางม้าลายให้คนได้ข้ามถนนกันอย่างปลอดภัย แต่ก็ยังมีคนจำนวนไม่น้อยที่ไม่มีวินัยและไม่ปฏิบัติตามกฏหมาย ทั้งคนเดินที่ไม่ยอมข้ามถนนตรงทางม้าลาย คนขับรถบนท้องถนนที่ไม่ยอมชลอความเร็วหยุดรถตรงทางม้าลายให้คนข้าม หรือหนักกว่านั้นก็อาจจอดรถขวางม้าลายไปเลย ซึ่งการละเลยทางม้าลายเช่นนี้ ทำให้เกิดอุบัติเหตุรถชนคนข้ามถนนอยู่บ่อยครั้ง

กฎหมายจราจรในแต่ละประเทศย่อมแตกต่างกันออกไป โดยสำหรับกฎหมายในประเทศไทย สิ่งที่ผู้ขับรถบนท้องถนนและคนเดินเท้าจะต้องปฏิบัติเกี่ยวกับทางม้าลายมีดังต่อไปนี้

สำหรับผู้ขับรถ

• เมื่อเจอทางม้าลาย ต้องชลอและเตรียมหยุดรถให้คนเดินข้ามถนน และห้ามจอดรถบนทางม้าลายและต้องจอดให้ห่างจากทางม้าลายอย่างน้อย 3 เมตร ฝ่าฝืนมีโทษปรับไม่เกิน 1,000 บาท
• ห้ามขับรถแซงรถคันอื่นภายในระยะ 30 เมตร ก่อนถึงทางม้าลาย ฝ่าฝืนมีโทษปรับ 400-1,000 บาท
• ถ้าหากขับรถชนคนเดินเท้าจนได้รับบาดเจ็บหรือเสียชีวิตบริเวณทางม้าลายจะมีความผิดเพิ่ม

สำหรับคนเดินเท้า

• หากไม่ใช้ทางม้าลายหรือสะพานลอยภายในระยะ 100 เมตรจากทางข้าม ถือว่ามีความผิด มีโทษปรับไม่เกิน 200 บาท
• หากคนข้ามถนนทำผิดกฎในข้อก่อนหน้าแล้วถูกรถชน ถือว่าคนข้ามถนนเป็นผู้มีความผิด

อย่างไรก็ตามถึงแม้ว่าจะมีคนที่ขาดวินัยและไม่ปฏิบัติตามกฎหมายจราจร ทำให้เป็นอันตรายต่อชีวิตของผู้อื่น แต่สิ่งที่เราทุกคนสามารถทำได้ก็คือ เริ่มจากที่ตัวเราเองก่อน ปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด ระมัดระวังรอบคอบให้มากขึ้น โดยเฉพาะคนเดินเท้าที่ต้องข้ามถนน ต้องมองซ้ายมองขวาให้ดีว่ามีรถกำลังวิ่งมาหรือไม่ ส่วนผู้ใช้รถเองก็ควรชลอรถก่อนถึงทางม้าลายและหยุดรถเพื่อให้คนข้ามถนนไปเสียก่อน เพื่อความปลอดภัยของตัวเองและผู้อื่น

ขอบคุณข้อมูลจาก : smithsonianmag.com, groundtoground.org